MEVDUAT VE KATILIM BANKALARI KREDİLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME İLE İLİŞKİSİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ
M. KEMALETTİN ÇONKAR, MUHAMMET FATİH CANBAZ, ARİF ARİFOĞLU
Finansal gelişim ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki yıllardır üzerinde sıkça durulan ve çalışmalar yapılan bir konudur. Bu öneme binaen çalışmanın amacı, Türkiye’deki mevduat bankaları toplam kredileri ile katılım bankaları toplam kredilerinin ekonomik büyümenin göstergelerinden olan gayri safi yurtiçi hâsıla (GSYH) ve sabit sermaye yatırımları (SSY) ile aralarındaki nedensellik ilişkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, Toda-Yamamoto yaklaşımı ile Granger nedensellik analizi gerçekleştirilmiş, sonuçlarına göre mevduat bankaları kredileri ile gayri safi yurtiçi hâsıla arasında çift yönlü ve sabit sermaye yatırımlarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Katılım bankaları kredileri ile gayri safi yurtiçi hâsıla arasında nedensellik ilişkisi tespit edilmemiş olup, katılım bankası kredilerinin sabit sermaye yatırımlarının nedeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Gayrisafi yurtiçi hasıla ile sabit sermaye yatırımları arasında tespit edilen çift yönlü etkileşim nedeniyle katılım bankaları kredilerinin gayri safi yurt içi hasılayı arttıran dolaylı bir değişken olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Mevduat Banka Kredileri, Katılım Banka Kredileri, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, Sabit Sermaye Yatırımları, Nedensellik.
JEL Kodları: E51, C01, C58, G21.
FORTUNE 500 LİSTESİNDE YER ALAN LOJİSTİK FİRMALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
AŞIR ÖZBEK
Bu çalışma ile 2017 Fortune listesinde yer alan ve lojistik sektöründe ulusal ve uluslararası faaliyette bulunan 8 adet firmanın çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri ile performans ölçümü için bir model geliştirilmiştir. Modelde; işletmelerin performanslarının değerlendirilmesinde son yıllarda çokça kullanılan ÇKKV yöntemlerinden SWARA, COPRAS, GİA ve TOPSIS yaklaşımları bütünleşik olarak kullanılmıştır. Modelin ilk aşamasında değerlendirme kriterleri tespit edilmiştir. Daha sonra, beş farklı uzman tarafından SWARA yöntemine göre kriterlerin ağırlıkları belirlenmiştir. Modelin son kısmında ise, COPRAS, GİA ve TOPSIS yöntemlerine göre belirlenen kriterler dikkate alınarak firmaların performansları ölçülmüştür. Modelin uygulanması neticesinde en önemli kriterin 0,176 ile Net Satış (K1) ve performansı en yüksek olan firmanın ise her üç yönteme göre “Netlog” olduğu ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, ÇKKV, Lojistik, Gri İlişkisel Analiz, GİA, SWARA, COPRAS, TOPSIS.
JEL Kodları: C44, C61, L22.
STARTUP FİNANSMANINDA KATILIM BANKALARININ POTANSİYEL ROLÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
MURAT ERTUĞRUL, VAHDET ALTUNDAL
Günümüzde yeni nesil ölçeklendirilebilir iş modellerinin küresel ölçekte etkin olmaya başladığı ve her ülkenin kendi içerisinden dünya ölçeğinde faaliyet gösterebilecek büyüklükte startuplar çıkartmak istediği gözlemlenmektedir. Fakat startupların kuruluş aşamasından yatırım yapılabilir aşamaya gelinceye kadar birçok zorluklarla karşılaştığı, bu zorlukların başında ise finansman kaynaklarına erişim sorunu geldiği görülmektedir. Bu tür zorluklardan dolayı başarılı olabilecek birçok iş fikri hayata geçirilememekte veya büyüyemeden faaliyetlerine son vermek zorunda kalmaktadır. Bu tür iş modellerinin özellikle gelişen ekonomilerde ve Türkiye’de alternatif bir öz sermaye finansman kaynağı olarak katılım bankaları tarafından desteklenmesi, hem katılım bankaları hem girişimciler hem de ülke ekonomileri açısından olumlu sonuçlar ortaya koyacaktır. Bu çalışmada ülke ekonomileri açısından startupların önemi, katılım bankalarının startupların finansmanında öz sermaye sağlayıcı olarak potansiyel rolü ve bu potansiyelin hayata geçirilebilmesi için öneriler ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Katılım Bankacılığı, Öz Sermaye, Girişimcilik, Startup, Startup Finansmanı.
JEL Kodları: M13, G21.
EĞİTİM HİZMETLERİNDE YERELLEŞME SORUNSALI: YEREL İDARECİLER VE MERKEZİ YÖNETİM YETKİLİLERİ AÇISINDAN AMPİRİK BİR DEĞERLENDİRME
GÜLSÜM GÜRLER HAZMAN, MUSTAFA KÜÇÜKİLHAN
Eğitim; kişinin yaşadığı toplum içinde yetenek, tutum ve diğer davranış biçimlerini geliştirdiği sürece verilen genel addır. Yaşam boyunca edinilen tüm bilgi veya tecrübeler kolay elde edilememekte, pek çok sorunla karşılaşılmaktadır. Yapılan bu çalışmada, yaşanabilecek sorunlar eğitim hizmetlerinde yerelleşme çerçevesinde ele alınmıştır. Afyonkarahisar il merkezinde; merkezi idare olarak milli eğitim müdürlüğü yetkilileri (30 kişi) ve yerel idare olarak belediye yetkililerinin (30 kişi) eğitim hizmetlerinin yerelleşmesi durumunda karşılaşabilecekleri muhtemel sorunlar değerlendirilmiştir. Eğitim hizmetlerinin yerelleşme sürecinde yaşanan sorunların tarafımızdan belirlenen 5 farklı kategoride, yerel yöneticiler ve merkezi idareciler açısından ne şekilde değerlendirildiğine odaklanılmıştır. Elde edilen bulgular çerçevesinde hem merkezi idare yetkililerinin hem de yerel yöneticilerinin eğitim hizmetlerinin yerelleşme sorunsalı karşısında özellikle sorunlar ve çözüm önerileri açısından hemfikir kaldıkları yani 2 grup arasında anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Eğitim Hizmetlerinde Yerelleşme, Eğitim Hizmetleri Sorunları, Eğitim Hizmet Politikaları.
JEL Kodları: I20.
ÖRGÜTLERDEKİ AHLAKİ STANDARTLARI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN AHP YÖNTEMİ İLE BELİRLENMESİ
ADNAN AKIN, TAYFUN ARAR, ESRA ULUKÖK
Makro düzeyde her ulusun kültüründen kaynaklanan kendisine özgü ahlak kuralları olması gibi mikro düzeyde de her işletmenin kendi kurumsal geçmişi ve kültüründen kaynaklanan ahlaki değerleri ve standartları olabilmektedir. Bununla birlikte bu ahlaki standartların oluşmasında çeşitli taraflar rol alabilmektedir. Bu çalışma, örgütlerdeki ahlaki standartları etkileyen ve literatür taraması sonucunda elde edilmiş faktörlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile önem sırasına göre hiyerarşik olarak sıralanması amacıyla yapılmıştır. Çalışma neticesinde göreli olarak önemli çıkan faktörler; ana kriter bazında toplumsal faktörler olurken; küresel ağırlıklara göre nihai sıralamada önemli olanlar sırasıyla toplumsal değerler; kişisel değerler medyanın talebi ve beklentileri olmuştur. Bulgular üzerinde yapılacak çalışmalarla, örgütlerdeki önemli değerlerin başında gelen iş ahlakında belirli bir standarda ulaşma ve bu standardı koruma amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), İş Ahlakı, Ahlaki Standartlar.
JEL Kodları: D81, M12.
ÖRGÜTSEL GÜVENİN MOTİVASYONA ETKİSİ: ERZURUM İLİ KAMU HASTANELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA
M. KÜRŞAD TİMUROĞLU, ELİF ÇELİK
Bu çalışmanın amacı örgütsel güvenin motivasyon üzerindeki etkisini ölçmektir. Bu doğrultuda oluşturulan bu çalışma Erzurum Palandöken Devlet Hastanesi, Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Erzurum Yakutiye Araştırma Hastaneleri’nde çalışan 178 hemşire üzerinde uygulanmıştır. Çalışma sonucunda örgütsel güvenin ve bu değişkenin alt boyutlarının motivasyonu ve motivasyonun alt boyutlarını pozitif yönlü etkilediği ve örgütsel güvenle motivasyon arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Örgütsel güvenin alt boyutlarından yöneticiye duyulan güvenin, bireylerin motivasyonlarını etkileme derecesinin diğer değişkenlere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda örgütsel güveni artırmaya yönelik yapılacak herhangi bir çalışmanın iç motivasyonu tetikleyerek artışına yol açtığı görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Örgüt, Güven, Örgütsel Güven, Motivasyon.
JEL Kodları: M1, M19.
ORTA ASYA ÜLKELERİNDE ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ
AZİZA SYZDYKOVA
Enerji ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınması, ekonomik büyümesi ve insanların yaşam standartlarının yükseltmesinde önemli bir yere sahiptir. Enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi ülkenin ekonomik yapısı ve ekonomik büyüme sürecinin evresine bağlı olarak ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir. Bu sebepten enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin yönü ile ilgili literatürde kesin bir görüş yoktur. Literatürde söz konusu ilişkiyi açıklayan dört (büyüme, korumacı, tarafsızlık, geri besleme) hipotez bulunmaktadır.
Bu çalışma Orta Asya ülkelerinde kişi başına düşen enerji tüketimi ve kişi başına düşen Gayri Safi Milli Hasıla’daki büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Çalışmada Orta Asya ülkelerinin 1991-2016 yılları arasını kapsayan 26 yıllık panel veri seti ile çalışılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre Orta Asya ülkelerinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik söz konudur. Bu durum söz konusu ülkelerde geri besleme hipotezinin geçerli olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme, Orta Asya ülkeleri, Panel Eşbütünleşme, Panel Nedensellik.
JEL Kodları: O40, Q43, Q40.
ZAYIF FORMDA PİYASA ETKİNLİĞİNİN KATILIM ENDEKSLERİNDE TEST EDİLMESİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA
ŞAKİR SAKARYA, FEYYAZ ZEREN, HİLMİ TUNAHAN AKKUŞ
Etkin bir piyasanın farklı yollardan genel ekonomi ve finansal piyasaların gelişiminde önemli bir işlevi olması nedeniyle bu konu finansal katılımcılar ya da karar alıcılar tarafından çok yoğun bir şekilde araştırılmaktadır. Ancak İslami piyasaların etkinliği üzerine yapılan çalışmalar çok az sayıdadır. Bu çalışmada Türkiye’de bulunan ve İslami kriterleri dikkate alarak oluşturulan katılım endekslerinin (Katılım-30, Katılım-50 ve Katılım Model Portföy Endeksleri) zayıf formda etkinliği araştırılmıştır. Analizler Katılım 30 endeksi için 2011-2017 tarihleri, diğer iki endeks için 2014-2017 tarihleri arasındaki haftalık endeks getiri verileriyle gerçekleştirilmiştir. Zamanla değişen KSS birim kök testinin kullanıldığı çalışmanın sonucunda Katılım-50 endeksinin incelenen tüm veri aralığında zayıf formda etkinlik koşullarına göre fiyatlandığı, Katılım-30 ve Katılım Model Portföy endekslerinin ise çoğunlukla zayıf formda etkinlik hipotezine uygun hareket ettiği ancak bu endekslerin bazı dönemlerde rassal yürüyüş hipotezinden sapmalar gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sapmaların olduğu durumlarda yatırımcıların teknik analiz yöntemlerini kullanmak suretiyle normalin üzerinde getiri elde etmesi mümkün gözükmektedir.
Anahtar Kelimeler: Katılım Endeksleri, Piyasa Etkinliği, Zayıf Formda Etkinlik, Rassal Yürüyüş Hipotezi, Zamanla Değişen Birim Kök Testi.
JEL Kodları: C22, D53, G14.
